Altın alırken, kullanırken veya yolda gördüğümüz bir sarı metal parçası aklınıza altın mı değil mi? Sahte mi gerçek mi? Şeklinde soruları getirecektir.
Özellikle alım yaparken dikkat edilmesi gereken bu durumu anlamak sandığınız kadar zor değil. En azından kuyumcuya gittiğinizde elinize aldığınız her bir ürünün altın olup olmadığını, kaç ayar olduğunu rahatlıkla anlayabilirsiniz. Böylece kuyumcunun kapısından dışarıya attığınız adım sonrasında aklınızda hiçbir soru işareti kalmayacaktır. Peki bu nasıl olacak? Yıllarını kuyumculuk sektörüne adayanların bildiği şeyi ben nasıl olur da tek bir yazı sonrasında öğreneceğim? Diye düşünüyorsanız bu işin bir püf noktası olduğunu unutmayın.
Sahte Altın Nasıl Anlaşılır?
İlk olarak takı altınlarından başlayalım. Her altın ürünün bir tarafında altın ayarı yazar. Altın ayarının yazması ise o ürünün gerçek altın olduğunu göstergesidir. Atölyede imalatı yapılan altınlara ayar damgasını vurmak zorunludur. Altın olmayan ürünlere damga vurmak ise bu işi yapanın hukuki açıdan ceza almasını gerektiren bir suçtur. O sebeple ayar damgaları size rehberlik eder. Yüzük ve bileziklerin iç kısmında ayar bilgisi yazar. Bileklik, kolye, küpe gibi klipsi olan takılarda ise klips kısmında ayar damgası yer alır. Yüzük ve bileziklere göre okunması veya ayar damgasının olduğu yerin bulunması biraz daha zor olsa da dikkatli şekilde baktığınız zaman damgayı mutlaka görebilirsiniz. Kolye ucu ve benzeri ürünlerde ise arka kısımda ayar damgası konumlandırılmıştır.
Ayar damgası göremediğiniz durumlarda iki ihtimal vardır. Birincisi gerçek altın olmadığı şüphesidir. İkinci ihtimal ise o ürünün kullanımdan kaynaklı olarak damgasının silinmiş olabileceği. Sık ve uzun süredir kullanılan takı altınlarda ayar damgası silinebilir veya damgalı yer kirlenmeden kaynaklı kapanmış olabilir. Eğer bu ihtimaller dışında damga göremiyorsanız şüphelenmeniz için ciddi bir sebep var diyebiliriz.
Ayar Nedir? Hangi Rakamlar Gerçek Altını İfade Eder?
Tabi yazımıza eklememiz gereken önemli bir nokta daha var. O da ayar damgası olarak hangi rakamın yer aldığı. Ayar damgası altının kaç ayar olduğunu gösteren bir detaydır. 14 Ayar altın için 14, 585, 575, 570 rakamlarını görebilirsiniz. 8 Ayar altın için 8, 330, 333, 338 rakamları olabilir. 22 Ayar için 22, 910, 912, 916, 930, 933, 938 rakamları görmek mümkün. Eğer bu rakamlar dışında farklı rakamlar görüyorsanız sahte altın şüphesi vardır.
Üzerinde damga yok fakat altın olduğundan emin olduğunuz bir takınız varsa veya altınınız var fakat kaç ayar olduğunu bilmiyorsunuz, üzerinde damga yok. Bu durumda yapılacak işlem ise ayar testine sokulmasıdır. Ayar testi, kuyumcularda bulunan ayar taşında yapılabilir. Ayar taşına sürtülen altın için özel hazırlanmış asitler, kaç ayar olduğunu göstermektedir. Bu işlem basit bir şekilde yapılsa da her kuyumcuda ayar taşlarının olmadığını da belirtmek gerekir.
Bir diğer değinmemiz gereken nokta ise yatırım altınlarının gerçek olup olmadığıdır. Cumhuriyet altını, çeyrek altın gibi altınların da sahteleri olabilmektedir. Çeyrek altın için en kolay yöntem, bükülebilir olmasıdır. İnce bir tabakadan oluşması sebebiyle çeyrek altını elinizle zorlayarak bükmeye çalıştığınızda yamulmaya meyil gösterir. Bu durumda onun gerçek altın olduğunu anlayabilirsiniz. Yarım ve tam ziynet altında da aynı işlem uygulanabilir. Fakat biraz daha fazla zorlayacaktır. Cumhuriyet altınında ise kalınlık arttığı için bükmek mümkün değildir. O sebeple kuyumcuya göstermeniz ve ayar taşlarına sürtülmesi en garanti sonucu size verir.
Yatırım altınları arasında reşat altını hakkında da bilgi sunmadan geçmeyelim. Osmanlı zamanından kalan Reşat ve Hamit altın türündeki eski Osmanlı altınları, günümüze gelene kadar çok sayıda taklitlere maruz bırakılmıştır. Piyasadaki çok sayıdaki Hamit ve Reşat altın, daha sonradan imal edilen türdendir. Bu durum sahte altın olduğu anlamına gelmez fakat ikinci kalite olarak lanse edilir. Yani Reşat altın veya Hamit altın için sahte altın olmasından ziyade kalite farklılıkları ortaya çıkmaktadır. Anlaması ise çok kolay olmadığı için piyasada karışıklıklara sebebiyet verir. Bir çok kuyumcu gerçek Osmanlı zamanından kalan altın olsa dahi bunu net şekilde anlayamadığı için ikinci kalite olarak değerlendirerek geri almak ister. Bu da Reşat ve Hamit altın için güven zedeleyici bir durumdur. Yatırım için bu iki altın türü bir çok kuyumcu tarafından tavsiye edilmemektedir.
