Kemankeş, Osmanlı döneminde okçulukla uğraşan usta okçulara verilen unvandır. Kelime, Farsça “keman” (yay) ve “keş” (çeken, kullanan) kelimelerinden türemiştir ve “yay çeken kişi” anlamına gelir.
Kemankeşlerin Özellikleri ve Görevleri
🏹 Profesyonel Okçular: Osmanlı’da okçuluk, sadece bir spor değil, aynı zamanda askeri bir yetenek olarak kabul edilirdi. Kemankeşler, uzun yıllar süren sıkı eğitimlerden geçerek en iyi nişancılar haline gelirdi.
🏹 Okçuluk Tekkeleri: Kemankeşler, İstanbul’daki ünlü Okmeydanı Tekkesi gibi yerlerde eğitim alırlardı. Burada, mesafe atışı (menzil), isabet atışı ve hareketli hedef atışı gibi farklı teknikleri öğrenirlerdi.
🏹 Menzil Taşları: Kemankeşlerin attıkları okların en uzak mesafeye ulaştığı yerler, taşlarla işaretlenirdi. Osmanlı döneminden kalma bazı menzil taşları günümüzde hâlâ İstanbul’da görülebilir.
🏹 Bağlı Bulundukları Ocaklar: Osmanlı’da kemankeşler, sipahi, yeniçeri ve enderun gibi farklı askeri ve saray teşkilatlarında görev alabilirlerdi. Savaş alanlarında ve av partilerinde de önemli roller üstlenmişlerdir.
Kemankeşlerin Başarıları
- Tozkoparan İskender, Osmanlı tarihinin en ünlü kemankeşlerinden biridir ve okçulukta 800 gez (yaklaşık 845 metre) gibi inanılmaz bir menzil rekoruna sahiptir.
- Bursalı Şüca, bir başka ünlü kemankeştir ve attığı oklarla menzil taşlarını belirlemiştir.
Günümüzde Kemankeşlik
Günümüzde Osmanlı okçuluğu yeniden canlandırılmış olup, Türkiye Geleneksel Türk Okçuluk Federasyonu gibi kurumlar kemankeş geleneğini yaşatmaya çalışmaktadır.
