Toprağın dış kuvvetler nedeniyle sürüklenmesi ve bir yerden bi yere taşınmasına olayına erozyon denilmektedir. Toprak sel suları yada rüzgar nedeniyle sürüklenir ve erozyon meydana gelir. Bitki örtüleri ile su skışının toprak üzerinde doğal bir dengesi bulunmaktadır. Yer yüzü dışarıdan gelen kuvvetler sebebiyle aşındırıldığında erozyon ortaya çıkar.
Meydana gelen erozyon doğalsa; hiç bir canlı için zarar teşkil etmemektedir. Doğal erozyon oluşurken yavaş bir hareketlenme görülür. Üst kısımdan aşınmakta olan toprak, alt taraftan bambaşka bir toprak oluşturur. Doğal olmayan erozyon insanlar veya canlı türleri için son derece zararlıdır. Toprak örtüsünün incelmesi kayaların meydana çıkmasına neden olur. Ülkemizde erozyon şiddetli şekilde görülmektedir. Ülkemizdeki erozyon Avrupa’da meydana gelen erozyondan yaklaşık olarak 17 kat fazladır.
Ülkemizde meydana gelen erozyonun bazı oluşum nedenleri vardır. Bunçok fazla olmasıdır. Bunlardan en önemlisi eğimin fazla olmasıdır. Eğim fazlalaştıkça yağmurlar arazileri kolay şekilde süpürür. Bu durumda erozyona neden olur. Ormanların bilinçsiz kişiler tarafından hızlı şekilde tahrip edilmesi de erozyona neden olmaktadır. Ormanlar yok edildikçe eğimli alanlar çıplak kalır. Meralarda çok fazla sayıda otlatılma olması da meraların dengesini bozarak erozyana sebep olmaktadır.
İklim etkisi de erozyona neden olan etkenler arasındadır. Sağanak yağışların çok görüldüğü bölgelerde bitki örtüsü gittikçe zayıflar. Zayıf yerlerde topraklar süpürülür ve erozyon ortaya çıkar. Meydana gelen sel olayları erozyonu büyük oranda artırır.
Ormanların yok edilerek tarım bölgelerine dönüştürülmeleri de erozyonnu artırır. Ormanlık bölgelerdeki yerlerde hayvanların serbest şekilde otlatılması da erozyonu tetikler. Arazinin dengesi bozuldukça aşınma daha şiddetli gerçekleşir.
Rüzgarlarında erozyona neden olduğu belirtilmektedir. Özellikle de Karadeniz kıyılarında rüzgarların sert şekilde esmesi erozyona neden olmaktadır. Bitki örtüsünün zayıflamasına neden olan rüzgarlar, aşınmayı kolaylaştırır.
Erozyon pek çok açıdan problemlere neden olan bir doğa olayıdır. Tarımsal verimi aşağı çeken erozyon, ayrıca erozyon sonucu akarsulara dolan topraklar barajları tıkayarak verimi azaltmaktadır. Erozyonun uzun süre devam etmesi ülkemizi tehdit altına sokmaktadır. Erozyonun devamlı hale gelmesi, ülkemizi çöl olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakmaktadır.
Erozyonun önüne geçebilmek için bazı tedbirler alınması gerekir. Bunun için bitki örtüsünün mutlaka korunması gerekmektedir. Çıplak bölgeleri ağaçlandırmak oldukça önemlidir. Ormanlar hiç bir şekilde tahrip edilmemeli ve her yere fidan dikme işlemi desteklenmelidir. Nadas yerleri mümkün olduğu kadar fazlalaştırılmalı ve otlaklarda hayvanların otlatılması en aza indirgenmelidir. Arazilerin eğime dik olarak sürülmesi de oldukça önemlidir. Rüzgarlı yerlerde rüzgarın gücünü kesecek bariyerler konulmalıdır. Eğimli olan arazilerde ekim işlemi yapılmamalıdır. Ürünler tarladan hasat edildikten sonra anız örtüsünün yakılması engellenmelidir. Akarsu yataklarının ıslah edilmesi ve erozyonla ilgili halkı eğitmek alınacak önlemler arasındadır.
Erozyon tehlikesi özellikle de ülkemizi ciddi şekilde tehdit etmektedir. Yurdumuzda yer alan toprakların yaklaşık olarak 500 milyon ton kadar olan kısmı her yıl erozyon sebebiyle kaybolmaya yüz tutmaktadır. Yurdumuzda yer alan topraklarda %14’lük kısmında hafif şekilde, %20’lik kısmında orta şekilde, %63’lük kısmında ise çok şiddetli biçimde erozyon görülme olasılığı vardır. Ülkemizde yer alan %3’lük kısımda ise erozyon tehlikesi bulunmamaktadır. Bunun sebebi ise; bu alanların tamamen kayalık olmasıdır.
Rüzgar ve su erozyonlarından farklı olarak çığ erozyonu da ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Yamaçların üst kısımlarında yer alan kar yığınları, kar yağdıkça başka kütlelerle bir araya gelirler. Dengesini kaybederek aşağı doğru yuvarlanan kar kütleleri bitki örtüsünü ciddi şekilde tahrip eder. Ağaçlar yerinden sökülür ve beraberinde topraklarda sürüklenir. Bu biçimde oluşan taşınma olayları aynı zamanda aşınmayı da beraberinde getirir. Kar kütlelerinin neden olduğu erozyona çığ erozyonu ismi verilmektedir.
Ülkemizde hem rüzgar, hemde sel nedeniyle büyük ölçekli erozyon olayları meydana gelmektedir. Erozyona karşı önlemler artırılmadığı sürece topraklarımızda çölleşmeye kadar gidecek olan tehlikeler doğması beklenmektedir. Uygun olan her bölgenin ağaçlandırılması alınacak en iyi önlemler arasında gösterilmektedir. Hayvancılıkla uğraşan kişilerin bilinçlendirilmesi ve otlakların zarar görmemesi erozyonu ciddi şekilde azaltan önlemler içindedir.
Çok güzel
ıyhh