İnsanlar hayatlarını idame ettirebilmek için büyük oranda enerjiye gereksinim duyarlar. Gerekli olan ısınma veya aydınlatma gibi bir çok ihtiyaç enerjiden sağlanır. Bir ülkenin enerji kaynakları ne kadar çoksa; kalkınma konusunda da o denli ileride sayılır.
Enerji kaynakları 2 çeşide ayrılır. Yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları insanoğlunun hayatını devam ettirebilmesi için kullandıkları kaynakları oluşturmaktadır. Yenilenemeyen enerji kaynaklarının başında; doğalgaz, petrol, kömür gibi kaynaklar gelir. Yenilenebilen enerji kaynakları ise; güneş, su ve rüzgar gibi doğal enerji kaynaklarıdır. Kendi kendini kısa sürede yenileyebilen bu kaynakların elde edilmesi daha güçtür. Bu nedenle insanlar daha çok yenilenemeyen enerji kaynaklarına yönelmektedir.
Yenilenemeyen enerji kaynakları sanayi alanında daha fazla kullanılmaktadır. Fakat bu kaynaklar elde edilirken yada tüketim aşamasında çevreye ciddi şekilde zarar verirler. Çevrenin dengesi bozulur ve atmosfere büyük oranda zararlı gazlar salgılar. Yenilenebilir kaynaklardan yararlanmak hem çevrenin hemde insan sağlığının korunması için gereklidir.
Yenilenemeyen Enerji Kaynakları
Yenilenemeyen enerji kaynaklarının başında taşkömürü gelir. Kalori değeri son derece yüksek olan taşkömürü bu nedenle sanayi alanında kullanılır. Ayrıca elektrik üretiminde de taşkömüründen faydalanılmaktadır. Zonguldak ve civarı bölgeler taşkömürü yatakları bakımından zengindir.
Yenilenemeyen enerji kaynakları içinde; linyitde bulunmaktadır. Üçüncü jeolojik dönemde oluşan linyit yatakları daha çok; Soma, Kütahya, Muğla, Çanakkale gibi bölgelerde bulunmaktadır. Linyitin kalorisi taşkömürüne oranla daha düşüktür. Yüksek kalorili linyitler evlerde yakıt olarak kullanılır Düşük kaloriye sahip olanlar ise; termik santrallerde kullanılır.
Petrol yenilenemeyen enerji kaynakları içinde en değerli olan kaynak türüdür. Üçüncü jeolojik dönemde ortaya çıkan petrol; son derece akıcı olduğu için yatak değiştirmesi kolaydır. Türkiye’de petrol ilk olarak 1940 senesinde Raman Dağı’nda ortaya çıkarılmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi petrol yatakları bakımından oldukça zengindir. Türkiye’de petrol ihtiyacının büyük kısmı Cezayir ile Ortadoğu ülkelerinden sağlanmaktadır. Ülkemizde çıkan petrol henüz tam olarak ihtiyaçları gidermemektedir. Çıkan petroller işlenme işleminin yapıldığı yerler; Batman, Kırıkkale, İpraş, Aliağa ve Ataş’dır.
Yenilenemeyen enerji kaynakları arasında ısınmada en fazla kullanılan kaynaklardan biri de; doğalgazdır. Doğalgaz petrolün üstünde oluşan bir gaz karışımıdır. Tüketildiğinde çevreye zarar vermez. Bu sebeple en fazla tercih edilen yakıtlardan biri haline gelmiştir. Ülkemizde yer alan doğalgaz yatakları; Trakya, Siirt, Mardin’dedir. Fakat ülkemizde çıkarılan doğalgaz henüz bize yetecek kadar fazla değildir. Bu nedenle Rusya’da ithal edilir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Ülkemizde en çok kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarının başında su gelmektedir. Şiddetli bir şekilde akan akarsulardan faydalanılarak enerji üretilmektedir. Su akış hızı tribünleri çevirmekte ve böylece doğal yoldan enerji elde edilmektedir. Hidroelektrik enerjisi bakımından ülkemiz dünya ülkeleri arasında 3. sırada bulunmaktadır. Ülkemizde yer alan en önemli barajlarımız ise şu şekildedir; Kaben, Atatürk, Karakaya, Hirfanlı, Kesikköprü, Altınkaya, Sarıyer, Gökçekaya, Demirköprü, Kemer, Adıgüzel, Kralkızı ve Devegeçididir.
Yenilenebilir enerji kaynakları içinde güneş enerjisi ilk sıralarda yer almaktadır. Güneşli gün sayısı ülkemizde yeteri kadar uzundur. Bu nedenle ülkemiz güneşten faydalanma konusunda şanslı ülkeler arasındadır. Güneşlenme zamanı en fazla olan bölgeler Güneydoğu Anadolu ile Akdeniz bölgesidir. Güneşli gün sayısının en az olduğu bölge ise Karadeniz bölgesidir. Güneş enerjisi gene olarak su ısıtmak için kullanılır.
Rüzgar enerjisini üretmenin maliyeti oldukça azdır. Bu nedenle sık şekilde kullanılması desteklenir. Türkiye’de ticari amaç güden ilk santral 1998 senesinde Çeşme bölgesinde kuruldu. Rüzgar santralini kurmak oldukça pahalıdır. Bu durum rüzgardan enerji elde etmenin önüne geçmektedir. Rüzgar yönünden elverişli olan bölgeler; Marmara, Doğu Akdeniz ve Ege bölgeleridir.
Yenilenebilir enerji kaynakları içinde yer alan jeotermalenerji yer altından yüzeye doğru çıkan buhardan elde edilir. Ülkemiz jeotermel enerji bakımından son derece zengindir. Jeotermal enerji ısıtma ile elektrik alanında kullanılmaktadır. Denizli ve Aydın gibi şehirler jeotermal enerji bakımından oldukça zengindir.
Madenler ülkemizde enerji ihtiyacının büyük çoğunluğunu gideren kaynaklardan biridir. Sanayi alanında yada ısıtma gibi ihtiyaçlarda yer altı kaynaklarından da faydalanılmaktadır. Ülkemizin ihtiyaç duyduğu elektrik gereksinimi yine yer altı kaynaklarından giderilir. İnsanlara iş olanağı sağlamasının yanı sıra iyi bir enerji kaynağı olarak bilinmektedir.
